Dipl.-Ing. Karsten Runge
Πολλοί από τους Δήμους στη Γερμανία προσφέρουν συστήματα ξεχωριστής συλλογής για τα “βίο – απόβλητα” και τα “πράσινα απόβλητα”. Σήμερα, περίπου το 50% των γερμανικών νοικοκυριών συνδέονται με το σύστημα ξεχωριστής συλλογής για τα βίο – απόβλητα (σύστημα των καφέ κάδων). Τα Βίο – Απόβλητα είναι τα οργανικά απόβλητα από νοικοκυριά, όπως απόβλητα τροφίμων και κήπου, των οποίων η διαλογή έχει γίνει στην πηγή. Τα Πράσινα Απόβλητα είναι τα οργανικά απόβλητα από δημόσιους και ιδιωτικούς κήπους, όπως φύλλα, κλαδιά, θάμνοι κ.τ.λ. Η συνολική ποσότητα βίο – αποβλήτων και πράσινων αποβλήτων τα οποία συγκεντρώθηκαν στη Γερμανία το 2007 ήταν περίπου 9 εκατομμύρια τόνους. Αυτή τη στιγμή στη Γερμανία λειτουργούν περίπου 1000 εγκαταστάσεις κομποστοποίησης.
Το ποσοστό των οργανικών σε μη διαχωρισμένα απόβλητα από νοικοκυριά είναι περίπου 35% – 50%. Εάν ένα σύστημα ξεχωριστής συλλογής είναι διαθέσιμο, το μέσο ποσοστό διαχωρισμού των οργανικών από τα οικιακά απόβλητα είναι περίπου 50%. Τα Βίο – Απόβλητα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κλάσμα το οποίο συλλέγεται ξεχωριστά από ιδιωτικά νοικοκυριά μετά το χαρτί και το χαρτόνι.
Συγκεκριμένα, 439 εγκαταστάσεις και 78 εγκαταστάσεις Βίο – Αερίου συμμετέχουν στο σύστημα ελέγχου ποιότητας κόμποστ της Γερμανικής Ένωσης Κόμποστ – Bundesgütegemeinschaft Kompost (BGK). Τα προϊόντα όλων εκείνων των εγκαταστάσεων που συμμετέχουν στο προαναφερθέν σύστημα είναι περίπου 5 εκατομμύρια τόνοι υψηλής ποιότητας κόμποστ ανά έτος.
Έλεγχος Ποιότητας Κόμποστ
Η ποιότητα του παραγόμενου κόμποστ από τις εγκαταστάσεις των μελών της Γερμανικής Ένωσης Κόμποστ παρακολουθείται από ανεξάρτητα εργαστήρια. Εάν ένα νέο μέλος κάνει αίτηση για την ετικέτα ποιότητας, τα προϊόντα του θα αναλυθούν πολλές φορές κατά τη διάρκεια ενός έτους. Αν όλα τα δείγματα ταιριάζουν με τα όρια που έχει θέσει η Ένωση το νέο μέλος λαμβάνει την ετικέτα ποιότητας για τον επόμενο χρόνο. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου χρόνου η εγκατάσταση θα παρακολουθείται αλλά θα ζητείται μικρότερος αριθμός δειγμάτων. Εάν όλα τα δείγματα ταιριάζουν με τα όρια ποιότητας το μέλος θα λάβει την ετικέτα ποιότητας και τον τρίτο χρόνο. Υπάρχουν οι εξής ετικέτες ποιότητας:
- RAL-GZ 251 για προϊόντα κόμποστ από βίο – απόβλητα και/ή πράσινα απόβλητα
- RAL-GZ 245 για προϊόντα χώνευσης από βίο – απόβλητα και/ή πράσινα απόβλητα
- RAL-GZ 258 για προϊόντα κόμποστ από βίο – στερεά
Κομποστοποίηση – καλή λύση για την ανακύκλωση των οργανικών αποβλήτων
Λόγω της γερμανικής νομοθεσίας που υποστηρίζει την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων ο αριθμός τον εγκαταστάσεων για αναερόβια χώνευση και παραγωγή βιομάζας αυξήθηκε δραματικά. Η εξέλιξη αυτή επηρέασε και την βιομηχανία της κομποστοποίησης στη Γερμανία. Οι εγκαταστάσεις κομποστοποίησης άρχισαν να ερευνούν τη νέα κατάσταση στην αγορά η οποία οδήγησε στην τάση για διαχωρισμό της παρούσας διαθέσιμης ροής των οργανικών αποβλήτων. Ενώ το υγρό οργανικό κλάσμα με περιεκτικότητα υγρασίας παραπάνω από 60% είναι κατάλληλο για τις εγκαταστάσεις αναερόβιας χώνευσης, η ξύλινη βιομάζα με περιεκτικότητα υγρασίας χαμηλότερο από 30% έχει μεγάλη αξία για τις εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας από τη βιομάζα. Το υλικό που δεν είναι κατάλληλο για τις προαναφερθείσες εγκαταστάσεις χρησιμοποιείται για την κομποστοποίηση. Εκτός από το υλικό αυτό, οι εγκαταστάσεις κομποστοποίησης επεξεργάζονται τα υπολείμματα (στερεά ουσία, στάχτη) των εγκαταστάσεων αναερόβιας χώνευσης και παραγωγής ενέργειας από βιομάζας για την αναερόβια ζύμωση. Λόγω της μεγάλης ευελιξίας της διαδικασίας κομποστοποίησης και τις δυνατότητας επεξεργασίας μεγάλου εύρους υλικών, η κομποστοποίηση παραμένει ένα σημαντικό μέρος της αγοράς των οργανικών αποβλήτων.
Κομποστοποίηση – μια καλή λύση
Για να εξακριβωθεί ο ρόλος της κομποστοποίησης στη βιομηχανία των οργανικών αποβλήτων τώρα και στο μέλλον, έγινε μια μελέτη για τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο των διαφορετικών μεθόδων επεξεργασίας των οργανικών αποβλήτων. Οι μελέτες έδειξαν ότι σε σύγκριση με την αναερόβια χώνευση και την παραγωγή ενέργειας από βιομάζα, η κομποστοποίηση είναι η επιλογή με τις λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Σχετικά με τη χρήση της οργανικής ουσίας για την αναπαραγωγή του humus σε καλλιεργήσιμα εδάφη, την αντικατάσταση της τύρφης και άλλων ορυκτών πηγών του άνθρακα, την δυνατότητα ανακύκλωσης πολύτιμων θρεπτικών όπως το άζωτο και ο φώσφορος καθώς και την ικανότητα της οργανικής ουσίας να παράγει ενέργεια και θερμότητα, η κομποστοποίηση είναι η λύση με την υψηλότερη ανάκτηση των θρεπτικών και της ενέργειας από την οργανική ουσία.
Κομποστοποίηση – μια ανταγωνιστική μέθοδος επεξεργασίας
Πώς μπορεί η κομποστοποίηση σήμερα να ανταγωνιστεί άλλες τεχνολογίες επεξεργασίας; Μια μελέτη σχετικά με την οικολογικά αποτελεσματική χρήση των βίο αποβλήτων και των πράσινων αποβλήτων στη Βαυαρία δείχνει τα ακριβή κόστη για διαφορετικές μεθόδους διαχωρισμού.
- Υπαίθρια κομποστοποίηση σε σωρούς: 35,- €/t
- Στεγασμένη κομποστοποίηση σε σωρούς: 48,- €/t
- Κομποστοποίηση σε κάψουλες: 65,- €/t
- Αναερόβια χώνευση και κομποστοποίηση: 72,- €/t
- Αποτέφρωση: 100,- €/t
Κόμποστ – ένα πολύτιμο προϊόν
Στη Γερμανία η Γεωργία είναι ακόμα ο μεγαλύτερος καταναλωτής προϊόντων κόμποστ. Το 2009 52,5% του κόμποστ που παρήχθη κάτω από την αιγίδα του συστήματος πιστοποίησης ποιότητας, χρησιμοποιήθηκε στη γεωργία. Ενώ κατά τις τελευταίες δυο δεκαετίες οι τιμές του κόμποστ που παραδίδεται σε ιδιώτες ή στη Βιομηχανία της Κηπουρικής αυξήθηκαν περίπου στα 20,- €/t και παραπάνω, η διανομή κόμποστ στη Γεωργία ήταν συνήθως δωρεάν ώστε να αντισταθμιστεί το κόστος της χρήσης του κόμποστ στην καλλιεργούμενη Γή. Η Γερμανική Ένωση Κόμποστ υπολόγισε την αξία των θρεπτικών και της οργανικής ουσίας που περιέχονταν στο κόμποστ που παρήχθη με ετικέτα ποιότητας το 2009 στα 100 εκατομμύρια Ευρώ. Αναγνωρίζοντας την ποσότητα του κόμποστ που παρήχθη με πιστοποίηση ποιότητας (5 εκατομμύρια τόνοι το χρόνο) καταλήγουμε σε έναν εύκολο υπολογισμό: Η αξία του κόμποστ είναι περίπου 20, €/t, μια τιμή την οποία ήδη έχουν δεχθεί οι ιδιώτες καθώς και η Βιομηχανία της Κηπουρικής.
Τι συμβαίνει όμως με την αγορά του Κόμποστ για τη Γεωργία? Αυτή τη στιγμή η Αγροτική Βιομηχανία αντιμετωπίζει συνεχώς αυξανόμενες τιμές για τα ανόργανα λιπάσματα. Η εξέλιξη αυτή οδηγεί σε όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για εναλλακτικές επιλογές όπως το κόμποστ. Επιπρόσθετα, λόγω του γρήγορα αυξανόμενου αριθμού των εγκαταστάσεων αναερόβιας χώνευσης οι οποίες έχουν εισερχόμενο υλικό που προκύπτει από αγροτικές πηγές, η γερμανική γεωργία έχει να αντιμετωπίσει την αύξηση των “ενεργειακών καλλιεργειών”, οι οποίες είναι όλες καλλιέργειες που καταναλώνουν χούμο. Η τάση πώλησης του άχυρου στις εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας από βιομάζα ενδυναμώνει την άποψη ότι ένα μέρος της οργανικής ουσίας που έμενε στα χωράφια παλιά για την αναπαραγωγή του χούμου χάνεται σήμερα. Αυτό οδηγεί σε αρνητική ισορροπία του χούμου στο γερμανικά καλλιεργήσιμα εδάφη. Η ετήσια απώλεια σε ένα εκτάριο=10 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης κυμαίνεται από 180 έως 780kg. Συνεπώς οι αγρότες ψάχνουν όλο και περισσότερο για οργανικά λιπάσματα που θα βοηθήσουν στη διατήρηση της περιεκτικότητας του στο έδαφος. Μια σύγκριση ανάμεσα σε αρκετά οργανικά λιπάσματα δείχνει ότι το κόμποστ έχει τις μεγαλύτερες δυνατότητες για αναπαραγωγή του χούμου. Με χρήση περίπου 13 τόνων ανά εκτάριο ανά έτος(1,3 τόνοι ανά στρέμμα), η αναπαραγωγή του χούμου κυμαίνεται περίπου στα 91kg ανά στρέμμα ανά έτος. Συνεπώς, το κόμποστ όχι μόνο μπορεί να διατηρήσει τα ποσοστά στο έδαφος, αλλά και να τα αυξήσει.
Σύνοψη και Προοπτικές
Η Κομποστοποίηση βρήκε τη θέση της στη γερμανική βιομηχανία διαχείρισης οργανικών αποβλήτων και διαδραματίζει τον ρόλο της κύριας επεξεργασίας της οργανικής ουσίας. Χάρις στο σύστημα πιστοποίησης ποιότητας, το κόμποστ είναι ένα διάσημο προϊόν για ιδιωτική χρήση και για την γεωργία. Λόγω της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης για οργανικά λιπάσματα, το κόμποστ θα αποτελέσει ένα ακόμα πιο πολύτιμο προϊόν στο μέλλον.
Πηγές:
1) Internet: www.kompost.de
2) H & K magazine, 3/2010
3) H & K magazine, 5/2010
4) H & K magazine, 4/2010
5) H & K magazine, 7/2010