Η διαδικασία της κομποστοποίησης

  Από εδώ μπορείτε να μεταφορτώσετε τα όρια των βαρέων μετάλλων στα Ευρωπαϊκά πρότυπα για το κομπόστ και τα προϊόντα της αναερόβιας ζύμωσης, από το προσχέδιο της Έκθεσης για τα κριτήρια αποχαρακτηρισμού των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων, «Technical Report for End-of-waste criteria on Biodegradable waste subject to biological treatment» – Παράρτημα 3. Τα στοιχεία αυτά είναι ακόμη […]

Στα προηγούμενα newsletter συμπεριλήφθηκαν άρθρα με ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το φλέγον θέμα του αποχαρακτηρισμού των αποβλήτων από το προσχέδιο Έκθεσης για τα κριτήρια αποχαρακτηρισμού των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων, που υπόκεινται σε βιολογική επεξεργασία με τίτλο «Technical Report for End-of-waste criteria on Biodegradable waste subject to biological treatment», με αναφορά στον αποχαρακτηρισμό των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων και τη διαχείριση αυτών.

Στο προηγούμενο newsletter συμπεριλήφθηκαν άρθρα με ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το φλέγον θέμα του αποχαρακτηρισμού των αποβλήτων από το προσχέδιο Έκθεσης για τα κριτήρια αποχαρακτηρισμού των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων, που υπόκεινται σε βιολογική επεξεργασία με τίτλο «Technical Report for End-of-waste criteria on Biodegradable waste subject to biological treatment», με αναφορά στον αποχαρακτηρισμό των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων και τη διαχείριση αυτών.

Και στο παρόν newsletter παρουσιάζονται στοιχεία που δημοσιεύει η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, που είναι ακόμη σε στάδιο επεξεργασίας. Ο προσανατολισμός και το περιεχόμενό τους, δεν μπορεί να ληφθεί ως ένδειξη της θέσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή των υπηρεσιών της, αλλά δείχνουν το γενικότερο πλαίσιο του προβληματισμού μέχρι τις οριστικές επιλογές για τα κριτήρια αποχαρακτηρισμού των αποβλήτων. Ακολουθούν τα κριτήρια ποιότητας παραγόμενων προϊόντων.

Ακολουθούν οι απαιτήσεις επεξεργασίας και τα τεχνικά χαρακτηριστικά για τη διαδικασία της κομποστοποίησης, από το προσχέδιο της Έκθεσης για τα κριτήρια αποχαρακτηρισμού των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων, «Technical Report for End-of-waste criteria on Biodegradable waste subject to biological treatment».

Τα στοιχεία αυτά είναι ακόμη σε στάδιο επεξεργασίας. Ο προσανατολισμός και το περιεχόμενό τους, δεν μπορεί να ληφθεί ως ένδειξη της θέσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή των υπηρεσιών της, αλλά δείχνουν το γενικότερο πλαίσιο του προβληματισμού μέχρι τις οριστικές επιλογές για τα κριτήρια αποχαρακτηρισμού των αποβλήτων.

Κριτήρια

Πρέπει να αποδεικνύεται για κάθε παρτίδα κομπόστ/ζυμωμένη (έχει υποστεί ζύμωση) ότι ακολουθήθηκε ένα κατάλληλο προφίλ θερμοκρασίας-χρόνου κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της κομποστοποίησης/ζύμωσης για όλα τα υλικά που περιέχονται στην παρτίδα.

Τον Αύγουστο του 2012 στη Σεβίλλη της Ισπανίας και μετά από έρευνες φορέων/επιτροπών των Κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συντάχθηκε ένα προσχέδιο Έκθεσης για τα κριτήρια αποχαρακτηρισμού των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων που υπόκεινται σε βιολογική επεξεργασία με τίτλο «Technical Report for End-of-waste criteria on Biodegradable waste subject to biological treatment» με αναφορά στον αποχαρακτηρισμό των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων και τη διαχείριση αυτών.

Ο απώτερος στόχος της μελέτης αυτής, είναι να παρέχει όλες τις πληροφορίες που θα χρησιμοποιηθούν ως βάση, για χρήση στην τεχνική πρόταση για τον αποχαρακτηρισμό των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων. Επίσης, στόχος του προσχεδίου, είναι να παρουσιαστεί μια εικόνα των δυνατοτήτων, για την ανάκτηση των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων των τομέων πληροφοριών, που πρέπει να τεκμηριώνονται για τον καθορισμό των κριτηρίων αποχαρακτηρισμού των αποβλήτων.

Κριτήρια

Οι παραγωγοί κομπόστ/υπολειμμάτων αναερόβιας ζύμωσης υποχρεούνται να λειτουργούν ένα σύστημα διαχείρισης ποιότητας σε συμμόρφωση με τα πρότυπα διασφάλισης ποιότητας, τα οποία αναγνωρίζονται ως κατάλληλα για την παραγωγή κομπόστ/υπολειμμάτων αναερόβιας ζύμωσης από τα Κράτη Μέλη ή την Κοινότητα. 

Συγκεκριμένα θα πρέπει να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα στοιχεία:

• Έλεγχος αποδοχής των εισερχόμενων υλικών με βάση την επιθυμητή (σχετική) λίστα.
• Παρακολούθηση και καταγραφή αρχείου των διαδικασιών που εξασφαλίζουν ότι είναι πάντα αποτελεσματικές (τα αρχεία πρέπει να φυλάσσονται για 5 χρόνια).
• Διαδικασίες για την παρακολούθηση της ποιότητας του προϊόντος (συμπεριλαμβανομένων της εξωτερικής δειγματοληψίας και ανάλυσης) που προσαρμόζονται στη διαδικασία και τα χαρακτηριστικά του προϊόντος με βάση την ορθή πρακτική. 

Προτεινόμενα στοιχεία για την εφαρμογή των κριτηρίων αποχαρακτηρισμού αποβλήτων για το κομπόστ και τα υπολείμματα αναερόβιας ζύμωσης:

Κριτήρια

Το κομπόστ/προϊόν αναερόβιας ζύμωσης παύει να είναι απόβλητο εφόσον πληροί όλα τα κριτήρια για τον αποχαρακτηρισμό του, όταν χρησιμοποιείται από τον παραγωγό ή κατά την μεταφορά του από τον παραγωγό στον επόμενο κάτοχο. Ωστόσο, αν δεν υπάρχει σύννομη χρήση, το κομπόστ/υπόλειμμα αναερόβιας ζύμωσης θα θεωρείται απόβλητο.

Τα προτεινόμενα κριτήρια στις απαιτήσεις πληροφόρησης για το κομπόστ περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

Κριτήρια

Όταν διατίθεται κομπόστ ή προϊόντα ζύμωσης στην αγορά, ο παραγωγός πρέπει να δηλώνει τα ακόλουθα:

• Το όνομα και τη διεύθυνση του παραγωγού κομπόστ/υπολείμματος αναερόβιας ζύμωσης
• Το όνομα, τη διεύθυνση και πιθανό λογότυπο του εξωτερικού Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας 

Οικιακή κομποστοποίηση, μια αναγκαία διαδικασία όχι μόνο γιατί συμβάλει σημαντικά στη μείωση των απορριμμάτων, αλλά και γιατί το τελικό προϊόν αυτής της διαδικασίας είναι ένα άριστης ποιότητας εδαφοβελτιωτικό υλικό (κομπόστ).

Βακτήρια και μύκητες διασπούν την οργανική ύλη σε απλούστερα υλικά, μέσω ενζυματικών διεργασιών. Με τη μεταβολική δραστηριότητα των μικροοργανισμών η οργανική ύλη, όπως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπίδια, κυτταρίνη και λιγνίνη μετατρέπονται σε CO₂, νερό, μέταλλα, χούμο και θερμότητα.

Η κομποστοποίηση διακρίνεται σε τρεις φάσεις. Πρώτη είναι η μεσοφιλική φάση, κατά την οποία οι μικροοργανισμοί αναπτύσσονται γρήγορα με αποτέλεσμα την αύξηση της θερμοκρασίας. Δεύτερη φάση είναι η θερμοφιλική, κατά την οποία η θερμοκρασία φτάνει μέχρι και τους 75^οC. Σε αυτό το στάδιο καταστρέφονται πολλοί σπόροι ζιζανίων και ορισμένοι παθογόνοι μικροοργανισμοί, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας, Τρίτη φάση είναι η κρυοφιλική ή φάση ωρίμανσης του κομπόστ, κατά την οποία η θερμοκρασία έχει μειωθεί, όπως και η μεταβολική δραστηριότητα των μικροοργανισμών.

Πράγματι η κομποστοποίηση απαιτεί χώρο για τη λειτουργία των σειραδίων. Υπάρχει, όμως, πρόβλημα εξεύρεσης των απαραίτητων εκτάσεων; Ένας γνώστης του θέματος θα απαντούσε κατηγορηματικά όχι. Στην Ελλάδα το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι ότι δεν μπορούν να χωροθετηθούν εύκολα οχλούσες ή μη δραστηριότητες, λόγω πολλών άλλων προβλημάτων και λανθασμένων επιλογών (π.χ. έλλειψη κτηματολογίου & βιομηχανικών πάρκων,

Είναι εύλογο ότι τα μη βιοαποδομήσιμα υλικά που εισέρχονται σε μια μονάδα κομποστοποίησης θα ληφθούν αναλλοίωτα στην έξοδο της. Στην περίπτωση των αστικών αποβλήτων τέτοια υλικά περιλαμβάνουν προσμίξεις ξένων σωμάτων, όπως γυαλί και πλαστικό φιλμ, αλλά και μη βιοδιασπώμενους ρύπους (βαρέα μέταλλα, εμμένοντες οργανικούς ρύπους- ΡΟΡ8, φάρμακα), μη ορατούς μακροσκοπικά και μικροσκοπικά, που ανιχνεύονται όμως στο τελικό προϊόν (κομπόστ), υποβαθμίζοντας την αξία του και περιορίζοντας τις δυνατότητες χρήσης του. Συνεπώς η καθαρότητα των υλικών εισόδου καθορίζει αναπόφευκτα την ποιότητα του τελικού προϊόντος. Η μόνη ασφαλής και ταυτόχρονα οικονομική δυνατότητα για να επιτευχθεί υψηλή ποιότητα στο τελικό προϊόν είναι η ΔΙΑΛΟΓΗ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ (ΔσΠ) των βιοαποδομήσιμων υλικών. Χωρίς ΔσΠ θα πρέπει οι μονάδες να διαθέτουν ακριβές υποδομές προεπεξεργασίας-επεξεργασίας για να επιτύχουν την καθαρότητα των υλικών εισόδου, χωρίς να μπορούν εύκολα να επιτύχουν υψηλή καθαρότητα του τελικού προϊόντος (κομπόστ).

Η ΔσΠ είναι η καλύτερη επιλογή. Όμως ποια προβλήματα μπορεί να δημιουργηθούν και πως αντιμετωπίζονται; Σε σχέση με την τοποθέτηση σε κατοικημένες περιοχές ενός ξεχωριστού κάδου για τα οικιακά οργανικά θα πρέπει να απαντηθούν τα κάτωθι ερωτήματα: