Αθήνα, 23 Δεκεμβρίου 2010
Για άλλη μία φορά βρισκόμαστε μπροστά σε πολύ δύσκολες καταστάσεις για το θέμα των σκουπιδιών. Για άλλη μία φορά εμείς λέμε ότι το ερώτημα «Ναι ή Όχι στο ΧΥΤΑ Κερατέας» συνδέεται άμεσα: α) με τον περιφερειακό σχεδιασμό διαχείρισης απορριμμάτων της Αττικής (ΠΕΣΔΑ Αττικής) και β) με το μίγμα των τεχνολογιών που επιλέγονται. Πιστεύουμε ότι θα πρέπει να επανακαθορισθούν συγκεκριμένα σημεία του ΠΕΣΔΑ Αττικής και των τεχνολογιών, εάν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα μακροπρόθεσμα, οικονομικά και χωρίς κοινωνικές αναταραχές. Αλλιώς, τη λύση του ΠΕΣΔΑ Αττικής, που επιχειρείται να επιβληθεί με τα ΜΑΤ θα την πληρώσουμε πανάκριβα για δεκάδες χρόνια και οι μόνοι κερδισμένοι θα είναι οι μεγαλοεργολάβοι των σκουπιδιών. Συγκεκριμένα, για να βγούμε από το σημερινό αδιέξοδο, προτείνουμε τα παρακάτω μέτρα, που μπορούν σχετικά εύκολα να υλοποιηθούν:
Προσθήκες στον ΠΕΣΔΑ Αττικής
• Να υιοθετηθεί εθελοντικά για τους δημότες η οικιακή κομποστοποίηση.
• Υποχρέωση χρήσης μηχανικών κομποστοποιητών από τους μεγάλους παραγωγούς οργανικών (στρατόπεδα, νοσοκομεία, μεγάλα ξενοδοχεία, μεγάλοι χώροι εστίασης).
• Οι ΟΤΑ να μπορούν και μόνοι τους να κατασκευάσουν κάποια μονάδα διαχείρισης.
• Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ) των οικιακών οργανικών με ξεχωριστό κάδο.
• ΔσΠ του χαρτιού με ξεχωριστό κάδο.
Αναθεώρηση των τεχνολογιών
• Να μη γίνει η ακριβή μονάδα της βιολογικής ξήρανσης στη Φυλή και έτσι απελευθερώνεται πολύτιμος χώρος για τη λειτουργία του ΧΥΤΑ.
• Αντί της βιολογικής ξήρανσης στη Φυλή να γίνει μία μεγάλη μονάδα κομποστοποίησης προδιαλεγμένων οικιακών οργανικών.
• Η μονάδα της αναερόβιας χώνευσης επίσης δε χρειάζεται να γίνει.
• Ομοίως, σε Κερατέα και Γραμματικό αντί να γίνει από μία μονάδα βιολογικής ξήρανσης, να γίνει από μία μονάδα προδιαλογής – κομποστοποίησης (προδιαλεγμένων οργανικών).
• Η υλοποίηση των παραπάνω καθιστούν μη αναγκαία οποιαδήποτε μονάδα θερμικής επεξεργασίας (καύσης, πυρόλυσης ή αεριοποίησης).
Με τις παραπάνω αλλαγές το κόστος τελικής διαχείρισης και διάθεσης από τα 180 €/t, που θα είναι στην περίπτωση της πρότασης ΕΣΔΚΝΑ, θα διαμορφωθεί στα 70 €/t σύμφωνα με την «Πράσινη Πρόταση*» των 4 ΜΚΟ. Άραγε, εν μέσω της τεράστιας οικονομικής κρίσης που βιώνουμε, δεν ενδιαφέρονται αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις για το τεράστιο κόστος που θα πληρώσουν οι δημότες;
Σε σχέση με το ΧΥΤΑ Κερατέας
Για το εάν πρέπει να γίνει ο ΧΥΤΑ Κερατέας ή όχι, θα πρέπει να δούμε τα εξής:
• Όλοι φταίνε αλλά ένας την πληρώνει.
• Οι επίσημες δηλώσεις για ποσότητες στο ΧΥΤΑ Κερατέας δε γίνονται πιστευτές, αφού δεν αυξάνεται σημαντικά η ζωή του ΧΥΤΑ Φυλής και θα γίνει ότι έγινε στα Άνω Λιόσια, όπου η επίσημη αδειοδότηση ήταν αρχικά για 500 τόνους ημερησίως και σήμερα πηγαίνουν 6.500 τόνοι ημερησίως.
• Και να γίνει ο ΧΥΤΑ Κερατέας, δε λύνουμε το πρόβλημα της Αττικής. Απλά αυξάνεται η ζωή του ΧΥΤΑ Φυλής για λίγους μήνες, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.
Η ΟΕΑ προτείνει την παρακάτω δεσμευτική πρόταση προς όλους:
«Να προταθεί στην Κερατέα και σε όλους τους γύρω ΟΤΑ, να δεσμευτούν με αποφάσεις Δημοτικών Συμβουλίων στην εξής συμφωνία: Να μη γίνει ο ΧΥΤΑ Κερατέας και να γίνει στην περιοχή του ΧΥΤΑ (ή στην ευρύτερη περιοχή, εάν ο χώρος είναι σημαντικός αρχαιολογικά) μια μονάδα κομποστοποίησης προδιαλεγμένων οικιακών οργανικών δυναμικότητας 1.000-1.500 τόνων ημερησίως και ένα ΚΔΑΥ δυναμικότητας περίπου 700 τόνων ημερησίως. Τα υπολείμματα από τις δύο μονάδες θα πηγαίνουν στη Φυλή».
Τα οφέλη της παραπάνω πρότασης είναι ότι: α) Για όλη την Αττική δρομολογούμε την οικονομικότερη δυνατή επιλογή με 70 €/t αντί των 180 €/t και ταυτόχρονα παρατείνεται σημαντικά η ζωή του ΧΥΤΑ Φυλής, και β) Για την Νοτιοανατολική Αττική δρομολογούμε την οριστική λύση της διαχείρισης των απορριμμάτων και δημιουργούμε δύο μονάδες, σαφώς χαμηλής όχλησης, στη θέση του ΧΥΤΑ, που ενδεχομένως μπορεί να έχει και σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην περιοχή.
Υπάρχουν λοιπόν δυνατότητες, που οφείλουν η επίσημη πολιτεία αλλά και η τοπική κοινωνία να τις εξετάσουν με προσοχή. Αλλιώς, πολύ φοβόμαστε ότι είτε τα αδιέξοδα θα διαρκέσουν για πολλά χρόνια ακόμη με απίστευτες αρνητικές συνέπειες και με τεράστια πρόστιμα είτε η «λύση» θα επιβληθεί με τα ΜΑΤ και μετά θα την πληρώνουμε για πολλά χρόνια με 180 €/t. Δεν υπάρχουν άλλα χρονικά περιθώρια πρέπει να αποφασίσουμε τώρα.
Ας κάνουμε όλοι την υπέρβαση για να δοθεί άμεσα οριστική λύση στο πρόβλημα.
Για περισσότερες πληροφορίες: Φίλιππος Κυρκίτσος Πρόεδρος της ΟΕΑ τηλ. 693-6140795
*Επισυνάπτεται και ένα αναλυτικό κείμενο για το περιεχόμενο της «Πράσινης Πρότασης» και τη χρέωση των ΟΤΑ της Αττικής για τα διάφορα σενάρια που μπορείτε να το κατεβάσετε από εδώ.
Ακολουθεί αναλυτικότερη παρουσίαση και τεκμηρίωση των προτάσεων της ΟΕΑ.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ
Σε σχέση με τον ΠΕΣΔΑ Αττικής
Η θέση μας στην Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης (ΟΕΑ) είναι ότι ο ΠΕΣΔΑ Αττικής, που συντάχθηκε εδώ και αρκετά χρόνια, θέλει οπωσδήποτε κάποιες τροποποιήσεις και προσθήκες για να μπορεί να ανταποκρίνεται στα νέα τεχνολογικά, μεθοδολογικά και κοινωνικά δεδομένα. Πιστεύουμε ότι τα επόμενα σημεία θα πρέπει ή να τα θεσμοθετήσει ανεξάρτητα η πολιτεία και η νέα περιφέρεια Αττικής ή να προστεθούν στον υπάρχοντα ΠΕΣΔΑ Αττικής:
1. Υιοθέτηση της οικιακής κομποστοποίησης: Η υλοποίηση προγραμμάτων οικιακής κομποστοποίησης στους ΟΤΑ με εθελοντική συμμετοχή των δημοτών μπορεί να συμβάλλει θετικά στο όλο πρόβλημα, διότι οι ΟΤΑ θα αρχίσουν αμέσως να μειώνουν τα προς διαχείριση οργανικά τους απόβλητα μειώνοντας ταυτόχρονα το κόστος διαχείρισης.
2. Υποχρέωση χρήσης μηχανικών κομποστοποιητών από μεγάλους παραγωγούς οργανικών: Η υποχρέωση των μεγάλων παραγωγών οργανικών αποβλήτων (νοσοκομεία, στρατόπεδα, μεγάλοι χώροι εστίασης, ξενοδοχεία κ.ά.) να έχουν μέσα στους χώρους τους μηχανικούς κομποστοποιητές, για να παράγουν κομπόστ από τα δικά τους οργανικά απόβλητα. Είναι μία σοβαρή δυνατότητα στην κατεύθυνση αντιμετώπισης του προβλήματος στην πηγή με ανάληψη άμεσης ευθύνης από τους παραγωγούς.
3. Οι ΟΤΑ να μπορούν και μόνοι τους να κατασκευάσουν κάποια μονάδα διαχείρισης: Στον ΠΕΣΔΑ Αττικής δε δίνεται η δυνατότητα σε κάποιον ΟΤΑ να κατασκευάσει μόνος του κάποια μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων για τα δικά του απορρίμματα ή σε συνεργασία με άλλους ΟΤΑ. Υπάρχει το παράδειγμα του δήμου Ελευσίνας, που ήταν έτοιμος να δημιουργήσει μονάδα κομποστοποίησης και του απαγορεύτηκε, διότι η μονάδα δεν εντασσόταν στον ΠΕΣΔΑ Αττικής. Έτσι, επιλέγοντας το συγκεντρωτικό μοντέλο «όλα τα έργα στον ΕΣΔΚΝΑ», όταν κάτι δεν προχωρήσει κολλάνε τα πάντα και οδηγούμαστε σε αδιέξοδα.
4. Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ) των οικιακών οργανικών με ξεχωριστό κάδο: Στον ΠΕΣΔΑ Αττικής δεν επιλέχθηκε η ΔσΠ των οικιακών οργανικών υλικών με ξεχωριστό κάδο. Αυτή η έλλειψη σημαίνει ότι θα συνεχίσουν τα οργανικά υλικά να αναμιγνύονται πριν καν ξεκινήσει η διαχείρισή τους, ανάγοντας μετά το διαχωρισμό τους πολύ πιο δαπανηρό. Η ΔσΠ των οικιακών οργανικών σε συνδυασμό με προγράμματα ενημέρωσης, θα μπορούσε να εκτρέψει πολύ μεγάλες ποσότητες οργανικών και θα καθιστούσε την διαχείρισή τους πολύ πιο οικονομική.
5. ΔσΠ του χαρτιού με ξεχωριστό κάδο: Δεν επιλέχθηκε η ΔσΠ του χαρτιού, όταν ξέρουμε ότι στον μπλε κάδο το 70-80% είναι χαρτί. Οπότε, εάν τοποθετηθεί ειδικός κάδος για το χαρτί, αυτός θα αδειάζει και θα οδηγείται αμέσως στη χαρτοβιομηχανία και έτσι, τα ΚΔΑΥ (Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών) θα διαλέγουν μόνο το 20-30% της σημερινής ποσότητας του μπλε κάδου. Αυτό σημαίνει αυτόματα μεγάλη αύξηση του εξυπηρετούμενου πληθυσμού με τα ίδια ΚΔΑΥ και πολύ λιγότερα υπολείμματα, που σήμερα καταλήγουν στο ΧΥΤΑ Φυλής.
Να αναθεωρήσουμε τις τεχνολογίες
Είναι γνωστό ότι, επί προηγούμενης κυβέρνησης, η απελθούσα ηγεσία του ΕΣΔΚΝΑ, με μελέτη που εκπόνησε, επέλεξε το σημερινό μίγμα τεχνολογιών για την Αττική. Όμως είναι απαράδεκτο και αντιεπιστημονικό, διότι εξέτασε 5 σενάρια, τα οποία όλα είχαν σαν βασική τεχνολογία διαχείρισης (τόσο ποσοτικά όσο και οικονομικά) κάποια τεχνολογία θερμικής επεξεργασίας, και μάλιστα από τα 5 ακριβά σενάρια επιλέχθηκε το ακριβότερο (αναερόβια χώνευση, βιοξήρανση, αναγκαστικά και θερμική επεξεργασία και λίγη κομποστοποίηση). Επίσης, σε αυτή τη μελέτη αγνοήθηκε (προφανώς εσκεμμένα) το σενάριο της κομποστοποίησης με ΔσΠ. Μάλιστα, το σενάριο, που δεν εξετάστηκε ως όφειλε από τον ΕΣΔΚΝΑ, εξετάσθηκε από την ΟΕΑ και τις άλλες 3 οικολογικές οργανώσεις (Greenpeace, WWF, Δίκτυο Μεσόγειος SOS) και φάνηκε καθαρά ότι είναι πολύ πιο οικονομικό, καθώς επίσης υπερέχει και σε όλα τα σημεία σύγκρισης, όπως η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η κοινωνική αποδοχή, ο χρόνος κατασκευής κ.ά.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, θεωρούμε πολύ κρίσιμο να γίνουν, έστω και τώρα, οι εξής αλλαγές στις τεχνολογίες, που έχουν επιλεχθεί:
1. Η ακριβή μονάδα της βιολογικής ξήρανσης των 700.000 t/y στη Φυλή δε χρειάζεται να γίνει. Εάν δε γίνει, απελευθερώνει πολύτιμο χώρο για τη λειτουργία του ΧΥΤΑ.
2. Αντί της βιολογικής ξήρανσης στη Φυλή να γίνει μία μονάδα κομποστοποίησης με μικρή προδιαλογή, που θα επεξεργάζεται προδιαλεγμένα οικιακά οργανικά (του κάδου της ΔσΠ των οργανικά). Οι σωροί της κομποστοποίησης μπορούν να γίνουν στις μεγάλες εκτάσεις των ήδη απεκατεστημένων κυττάρων του ΧΥΤΑ, που ακόμη δεν έχουν διαμορφωθεί επιφανειακά. Έτσι, αξιοποιείται χώρος, που θα έμενε ανεκμετάλλευτος και ελευθερώνεται πολύτιμος χώρος και στο ΧΥΤΑ. Η δυναμικότητα της μονάδας μπορεί να φθάσει ή και να ξεπεράσει τους 400.000 t/y, αφού είναι απλώς θέμα επέκτασης των σειραδίων στο διαθέσιμο χώρο.
3. Η μονάδα της αναερόβιας χώνευσης επίσης δεν χρειάζεται να γίνει, αφού η διαχείριση των οργανικών μπορεί να γίνει στην προηγούμενη μονάδα κομποστοποίησης.
4. Ομοίως, σε Κερατέα και Γραμματικό αντί να γίνει από μία μονάδα βιολογικής ξήρανσης να γίνει από μία μονάδα προδιαλογής – κομποστοποίησης (προδιαλεγμένων οργανικών).
5. Η υλοποίηση των παραπάνω καθιστούν μη αναγκαία και οποιαδήποτε μονάδα θερμικής επεξεργασίας (καύσης, πυρόλυσης ή αεριοποίησης).
Το κόστος, εάν υλοποιηθεί τελικά η σημερινή πρότασης της απερχόμενης ηγεσίας του ΕΣΔΚΝΑ, που θα πληρώνουν οι ΟΤΑ σαν «τέλος εισόδου» θα είναι της τάξης των 180 €/t, ενώ στην περίπτωση της εναλλακτικής «Πράσινης Πρότασης*» των 4 ΜΚΟ, το αντίστοιχο κόστος θα είναι της τάξης των 70 €/t. Άραγε, εν μέσω της τεράστιας οικονομικής κρίσης που βιώνουμε, δεν ενδιαφέρονται αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις για το τεράστιο κόστος που θα πληρώσουν οι δημότες;
Κάποια λιγότερο γνωστά δεδομένα σε σχέση με τον ΧΥΤΑ στην Κερατέα
Για να μπορέσουμε να πάρουμε αυτή τη δεδομένη στιγμή την πιο δίκαιη θέση στο θέμα του ΧΥΤΑ Κερατέας θα πρέπει να αναλογιστούμε και τα εξής δεδομένα:
• Όλοι φταίνε αλλά ένας την πληρώνει: Είναι γνωστό ότι οι τοπικές κοινωνίες σε Κερατέα – Γραμματικό έχουν μεγάλες ευθύνες, που δεν έχουν δρομολογήσει πολιτικές πρόληψης, ανακύκλωσης, εναλλακτικής διαχείρισης και νόμιμους χώρους διάθεσης απορριμμάτων. Όμως την ίδια ακριβώς ευθύνη έχουν και οι τοπικές κοινωνίες των δήμων του λεκανοπεδίου, που βρήκαν ένα πρόθυμο «θύμα» τα Άνω Λιόσια – Φυλή (με εξαγορά με τα ανταποδοτικά), και έτσι βολεύτηκαν και έκαναν πολύ λίγα σε σχέση με το τι θα μπορούσαν να κάνουν (πρόληψη – ανακύκλωση – εναλλακτική διαχείριση κ.ά.). Η αδικία σε σχέση με την Κερατέα είναι ότι ενώ όλοι οι ΟΤΑ της Αττικής ήταν λίγο πολύ αδρανείς και ένοχοι το τίμημα θα το «πληρώσει» η Κερατέα.
• Οι επίσημες δηλώσεις για ποσότητες στο ΧΥΤΑ Κερατέας δε γίνονται πιστευτές: Με βάση τον ΠΕΣΔΑ Αττικής στους ΧΥΤΑ Κερατέας – Γραμματικού θα πηγαίνει το 15% των απορριμμάτων της Αττικής, δηλαδή περίπου 335.000 t/y. Με βάση τις κατά καιρούς δηλώσεις εκπροσώπων του ΕΣΔΚΝΑ η Φυλή «αντέχει» περίπου 2 χρόνια εάν παίρνει όλα τα σκουπίδια της Αττικής. Αυτό σημαίνει ότι εάν γίνουν οι δύο νέοι ΧΥΤΑ (Κερατέα – Γραμματικό) θα επιμηκυνθεί η ζωή της Φυλής κατά περίπου 5 μήνες. Άρα, ελάχιστο το όφελος για τη Φυλή, εάν ισχύουν οι επίσημοι ισχυρισμοί. Αυτό βλέπουν οι κάτοικοι Κερατέας – Γραμματικού και θεωρούν ότι αναγκαστικά θα πηγαίνουν 4-5 φορές περισσότερα σκουπίδια στις περιοχές τους για να αυξηθεί πραγματικά η διάρκεια ζωής της Φυλής. Εξάλλου, ξέρουν ότι και ο χώρος ταφής στα Άνω Λιόσια όταν αδειοδοτήθηκε κανονικά ήταν αρχικά για 500 τόνους ημερησίως και σήμερα πηγαίνουν 6.500 τόνοι ημερησίως.
• Και να γίνει ο ΧΥΤΑ Κερατέας λύνουμε το πρόβλημα της Αττικής; Φυσικά όχι, απλώς παρατείνουμε για ελάχιστο διάστημα τη ζωή της Φυλής και μετά θα ψάχνουμε για καινούργιους χώρους, που πάλι δε θα δέχεται κανείς να γίνει εκεί ΧΥΤΑ. Μάλιστα, στην Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης (ΟΕΑ) υπολογίσαμε ότι εάν δε γίνει το εργοστάσιο βιοξήρανσης, και ταυτόχρονα τα σειράδια της μονάδας κομποστοποίησης (που προτείνουμε) γίνουν πάνω στα παλαιά κύτταρα Άνω Λιοσίων – Φυλής, τότε απελευθερώνεται χώρος πολλαπλάσιος και αυξάνεται ο χρόνος ζωής της Φυλής, πολύ παραπάνω απ’ ότι θα αυξανόταν από τη λειτουργία του ΧΥΤΑ Κερατέας.
Τελικά να γίνει ή να μη γίνει ο ΧΥΤΑ στην Κερατέα;
Είναι φανερό ότι οι αποφάσεις σχετικά με τη στρατηγική διαχείρισης απορριμμάτων και το είδος των τεχνολογιών, που θα επιλεχθούν, επηρεάζουν αποφασιστικά και την απόφαση για το ΧΥΤΑ Κερατέας.
Άρα, στο δια ταύτα στο ερώτημα «Να γίνει ή να μη γίνει ο ΧΥΤΑ της Κερατέας;» εμείς προτείνουμε ότι η καλύτερη λύση στο αδιέξοδο, που βιώνουμε είναι η εξής πρόταση:
«Να προταθεί στην Κερατέα και σε όλους τους γύρω ΟΤΑ, να δεσμευτούν με αποφάσεις Δημοτικών Συμβουλίων στην εξής συμφωνία: Να μη γίνει ο ΧΥΤΑ Κερατέας και να γίνει στην περιοχή του ΧΥΤΑ (ή στην ευρύτερη περιοχή εάν ο χώρος είναι σημαντικός αρχαιολογικά) μια μονάδα κομποστοποίησης προδιαλεγμένων οικιακών οργανικών δυναμικότητας 1.000-1.500 τόνων ημερησίως και ένα ΚΔΑΥ δυναμικότητας περίπου 700 τόνων ημερησίως. Τα υπολείμματα από τις δύο μονάδες θα πηγαίνουν στη Φυλή.»
Εάν συμφωνήσουν όλοι στην παραπάνω πρόταση τότε λύνουμε οριστικά το πρόβλημα της ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, άρα και των σκουπιδιών όλης της Νοτιοανατολικής Αττικής και θα ανακουφίσουμε σημαντικά το ΧΥΤΑ Φυλής. Παράλληλα, αντί του ΧΥΤΑ, που ενδεχομένως έχει σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις για την περιοχή, δημιουργούνται δύο μονάδες (κομποστοποίησης και ΚΔΑΥ), που είναι σαφώς πολύ μικρής όχλησης. Με την πρόταση αυτή εννοείται ότι όλοι οι ΟΤΑ της περιοχής κάνουν ανακύκλωση και ΔσΠ των οικιακών τους οργανικών και όλες σχεδόν οι νέες θέσεις εργασίας, που θα δημιουργηθούν, θα είναι από την περιοχή. Το μόνο αρνητικό σε αυτή την πρόταση είναι ότι κινδυνεύουν να χαθούν οι ευρωπαϊκές πιστώσεις, που έχουν δρομολογηθεί για το ΧΥΤΑ Κερατέας (περίπου 15 εκατ. €), αλλά αυτό μάλλον είναι το μικρότερο κακό μπροστά στο διαρκές αδιέξοδο που βιώνουμε για δεκάδες χρόνια. Εξάλλου, τα οικονομικά οφέλη των τοπικών κοινωνιών από το μειωμένο κόστος διαχείρισης, που θα δρομολογηθεί, θα αντισταθμίσει πολλαπλάσια αυτή την απώλεια.
Ας κάνουμε όλοι την υπέρβαση για να δοθεί άμεσα οριστική λύση στο πρόβλημα.