Τα απόβλητα που παράγονται από τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες και τους καταναλωτές ολοένα και περισσότερο μετατρέπονται σε δευτερογενείς πρώτες ύλες και νέα προϊόντα αντί να θάβονται σε χώρους υγειονομικής ταφής. Ωστόσο, κατά το παρελθόν έλλειπαν σαφή κριτήρια που να καθορίζουν πότε ένα υλικό που ανακτάται από τα απόβλητα παύει να θεωρείται απόβλητο και μπορεί να αντιμετωπισθεί ως προϊόν ή πρώτη ύλη. Σήμερα εγκρίθηκε ο πρώτος κανονισμός αποχαρακτηρισμού των αποβλήτων και θεσπίζει τέτοια κριτήρια για τα απορρίμματα σιδήρου, χάλυβα και αλουμινίου. Στοχεύει στην τόνωση των ευρωπαϊκών αγορών ανακύκλωσης.
Ο αρμόδιος για το περιβάλλον Επίτροπος κ. Janez Potočnik, δήλωσε: "Οφείλουμε να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τα απόβλητα ως πολύτιμο πόρο, και η καθιέρωση σήμερα των συγκεκριμένων κριτηρίων για τον αποχαρακτηρισμό των αποβλήτων για επιμέρους κατηγορίες υλικών θα δώσει σημαντική ώθηση στον κλάδο της ανακύκλωσης και των συναφών υπηρεσιών. Τοιουτοτρόπως, η Ευρώπη κάνει ένα ακόμη σημαντικό βήμα για να επιτύχει τον σκοπό της και να καταστεί μια οικονομία που να αξιοποιεί αποτελεσματικά τους πόρους της και μια κοινωνία ανακύκλωσης."
Ένας σημαντικός στόχος των κανόνων για τον αποχαρακτηρισμό των αποβλήτων είναι η τόνωση των αγορών ανακύκλωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τοιουτοτρόπως θα επιτευχθούν ασφάλεια δικαίου και ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τη βιομηχανία ανακύκλωσης, θα εξαλειφθεί ο άσκοπος διοικητικός φόρτος από τον τομέα της ανακύκλωσης με την εξαίρεση των ασφαλών και καθαρών δευτερογενών πρώτων υλών από το πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας για τα απόβλητα, και θα διευκολυνθεί ο εφοδιασμός των ευρωπαϊκών βιομηχανιών με πρώτες ύλες.
Η έλλειψη σαφών και εναρμονισμένων κριτηρίων κατά το παρελθόν οδήγησε σε μια κατάσταση όπου ορισμένα κράτη μέλη ανέπτυξαν διαφορετικά και ενίοτε ασύμβατα πλαίσια για την κανονιστική ρύθμιση των ανακτώμενων υλικών.
Ο σημερινός κανονισμός σημαίνει ότι τα καθαρά και ασφαλή απορρίμματα μετάλλων δεν πρέπει να χαρακτηρίζονται ως απόβλητα εφόσον οι παραγωγοί εφαρμόζουν σύστημα διαχείρισης της ποιότητας και αποδεικνύουν ότι τηρούν τα κριτήρια με δήλωση συμμόρφωσης για κάθε φορτίο απορριμμάτων μετάλλων.
Οποιοδήποτε είδος επεξεργασίας, όπως η κοπή, ο τεμαχισμός, ο καθαρισμός και η απορρύπανση, απαιτείται για την προετοιμασία των μεταλλικών απορριμμάτων πριν από την τελική τους χρήση σε έργα ή χυτήρια χάλυβα ή αλουμινίου, πρέπει να έχει ήδη ολοκληρωθεί για να αποδεσμευθούν τα εν λόγω απορρίμματα από το καθεστώς που ισχύει για τα απόβλητα. Για παράδειγμα, τα παλιά αυτοκίνητα πρέπει να διαλύονται, τα υγρά και οι επικίνδυνες ουσίες να αφαιρούνται και το μεταλλικό κλάσμα να υποβάλλεται σε επεξεργασία για την ανάκτηση καθαρών απορριμμάτων μετάλλων που να πληρούν τα κριτήρια περί αποχαρακτηρισμού των αποβλήτων.
Η θέσπιση κριτηρίων «αποχαρακτηρισμού των αποβλήτων» καθιερώθηκε με τη νέα οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα, με την οποία επιδιώκεται η επίτευξη πολύ υψηλότερων επιπέδων ανακύκλωσης και η ελαχιστοποίηση της εξόρυξης πρόσθετων φυσικών πόρων. Μακροπρόθεσμος στόχος είναι να καταστεί η Ευρώπη μια κοινωνία της ανακύκλωσης, δηλαδή κοινωνία που αποφεύγει τα απόβλητα και όσα είναι αναπόφευκτα τα αξιοποιεί ως πόρους εφόσον αυτό καθίσταται δυνατόν.
Η οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα βασίζεται στις πάγιες αρχές της περιβαλλοντικώς ασφαλούς διαχείρισης των αποβλήτων, καθορίζει δε πέντε βαθμίδες ιεράρχησης με την οποία δίνει ώθηση στην πρόληψη, την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση και άλλες μορφές ανάκτησης. Η διάθεση των αποβλήτων, όπως η υγειονομική ταφή, που παραμένει η πλέον διαδεδομένη μορφή διάθεσης των δημοτικών απορριμμάτων στην πλειονότητα των κρατών μελών, πρέπει να θεωρείται μόνο ως έσχατη λύση. Η ενωσιακή πολιτική αποβλήτων έχει ως στόχο την αναβάθμιση της διαχείρισης στην κλίμακα ιεράρχησης των αποβλήτων, και εισάγει την έννοια του κύκλου ζωής ώστε να εξασφαλίζεται ότι κάθε δράση είναι συνολικά επωφελής σε σύγκριση με άλλες επιλογές.
Επόμενα βήματα
Ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ μετά τη δημοσίευσή του και θα εφαρμοσθεί άμεσα σε κάθε κράτος μέλος μετά από μεταβατική περίοδο 6 μηνών. Η Επιτροπή επεξεργάζεται επί του παρόντος κριτήρια και για άλλες ροές υλικών ιδιαίτερα σημαντικές για τις αγορές ανακύκλωσης στην ΕΕ, όπως ο χαλκός, το χαρτί, το γυαλί και τα προϊόντα λιπασματοποίησης.
Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την πολιτική αποβλήτων της ΕΕ, επισκεφθείτε τη διεύθυνση: