Συγκλονιστικά είναι τα στοιχεία για τη σπατάλη τροφίμων που δημοσίευσε την Πέμπτη η Παγκόσμια Τράπεζα και τα οποία αναφέρουν ότι το ένα τέταρτο με ένα τρίτο της συνολικής παραγωγής καταλήγει στα σκουπίδια ή χάνεται.
Ο πρόεδρος του διεθνούς οργανισμού Τζιμ Γιονγκ Κιμ χαρακτήρισε ντροπή το ποσοστό των τροφίμων που σπαταλιούνται παγκοσμίως και επισημαίνοντας ότι “εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πηγαίνουν για ύπνο νηστικοί κάθε βράδυ κι όμως εκατομμύρια τόνοι τροφίμων καταλήγουν στο σκουπιδοτενεκέ ή χαλάνε πριν φτάσουν στην αγορά».
Σε περιοχές που πλήττονται από υποσιτισμό όπως η Αφρική και η Νότια Ασία, η σπατάλη αντιστοιχεί σε 400-500 χαμένες θερμίδες κατ’ άτομο ημερησίως.
Στον αναπτυγμένο κόσμο η σπατάλη μεταφράζεται σε 750 έως 1.500 θερμίδες ημερησίως.
Σε όρους θερμιδικής απόδοσης, το πάνω από τα μισά τροφίμων που χάνονται ή σπαταλούνται είναι δημητριακά με τα φρούτα και τα λαχανικά να ακολουθούν.
Η ρίζα του κακού εντοπίζεται στις διαδικασίες παραγωγής, φύλαξης και κατανάλωσης. Ωστόσο, τα ποσοστά ποικίλουν ανάλογα με την περιοχή.
Για παράδειγμα, στην ανεπτυγμένη Βόρεια Αμερική, μπορεί η λειτουργία της συντήρησης τροφίμων να είναι καλή, ωστόσο το 61% των απωλειών εντοπίζεται στο στάδιο της κατανάλωσης. Τα τρόφιμα αγοράζονται και αφήνονται να σαπίσουν στα ψυγεία.
Σε οικονομικούς όρους, σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία μια τετραμελής οικογένεια σπαταλάει τρόφιμα που βρίσκονται στο στάδιο της κατανάλωσης αξίας 1.600 δολαρίων και 1.100 λιρών, αντιστοίχως.
Αντίθετα, στη “φτωχή” υποσαχάρια Αφρική τεράστιες ποσότητες σπαταλιούνται κατά τις διαδικασίες παραγωγής και επεξεργασίας, ενώ 5% μόνο των τροφίμων χάνεται στο στάδιο της κατανάλωσης.
Η έκθεση εντοπίζει μια μεγάλη αιτία του κακού στον ανεπτυγμένο κόσμο στον φαύλο κύκλο ανεξέλεγκτης διαφήμισης και στρεβλής καταναλωτικής συμπεριφοράς. Τα μεγάλα σουπερμάρκετ και εταιρείες τροφίμων υποκινούν τηνυπερπαραγωγή τροφίμων και τις διαφημιστικές προσφορές με αποτέλεσμα να ενθαρρύνουν τους καταναλωτές να αγοράζουν περισσότερα απ’ όσα έχουν πραγματική ανάγκη.
Η σπατάλη τροφίμων σημαίνει επίσης και σπατάλη ενέργειας και φυσικών πόρων. Για παράδειγμα, η ποσότητα νερού που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ρυζιού ή την επεξεργασία του νερού, σπαταλιέται άδικα εάν και το τελικό προϊόν «χαθεί».
Η Παγκόσμια Τράπεζα προτείνει ως ενδεικτικές λύσεις την αλλαγή των τεχνικών αγροτικής παραγωγής, τις επενδύσεις στις μεταφορές και την αποθήκευση των τροφίμων και την αλλαγή της συμπεριφοράς των καταναλωτών και των εμπόρων.
Σε κάθε περίπτωση, οι μεγάλες αλλαγές καλλιεργούνται και ανθίζουν από εκείνες που συμβαίνουν σε ατομικό επίπεδο. Η ανάπτυξη καλύτερης καταναλωτικής συμπεριφοράς με σεβασμό στο περιβάλλον και τη τσέπη μας, αλλά και η υιοθέτηση “εναλλακτικών” μεθόδων όπως η αξιοποίηση των ίδιων μας των απορριμμάτων για την εκ νέου καλλιέργεια τροφίμων είναι δύο ενδεικτικά παραδείγματα.
Η μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και για τη χώρα μας, όπου παρά τις συνθήκες χρεωκοπίας που επικρατούν αποδεικνυόμαστε πρωταθλητές στη σπατάλη τροφίμων.